Uzmanlar : Doğalgaz rezervi Türkiye’nin yılda 5 milyar dolarlık açığını kapatacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fatih sondaj gemisinin Karadeniz’de yaptığı aramalarla ilgili olarak, 85 milyar metreküp daha doğal gaz bulunduğunu, Sakarya gaz sahasında toplam doğal gaz rezervinin 405 milyar metreküpe ulaştığını açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Karadeniz ve Akdeniz’deki yeni sondajlarla alınacak müjdelerle bu kaynağın yükseltileceğini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamaları sonrası uzmanlar dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
“ÇOK CİDDİ BİR KEŞFİN MÜJDESİ TEKRARLANDI”
PETFORM Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kalay’ın keşif açıklaması sonrası CNN TÜRK’teki açıklamaları şu şekilde:
“Uzun zamandır değerlendirdiğimiz gibi, Cumhurbaşkanımız rezerv miktarını revize etti. 85 milyar metreküp gibi, çok ciddi bir keşfin müjdesini tekrarlanmış oldu. Bir platform kurulacağı müjdesini verdi. Deniz altı robotu teknolojisine sahip olduğumuzu söyledi; bu da çok önemli. Operasyonların nasıl şekillendireceğimizin ipuçlarını verdi. Ama bu meşakkatli ve uzun bir süreç olacak. Ama bu güzel haber, güzel keşif, bilgi birikimi bu meşakkatli projenin de altından kalkabileceğimiz inancınız bize veriyor.”
“GAZIN GAZLA MÜCADELE EDECEĞİ BİR SİSTEM İNŞA EDİYORUZ”
Polis Akademisi Öğretim Üyesi Dr. Levent Yılmaz, ”Enerji Borsası’nda biz gazın gazla mücadele edeceği sistem inşa ediyoruz.” dedi. Yılmaz konuşmasına şöyle devam etti:
“Bugünkü fiyatlar üzerinden hesap yapmak gayet doğal. Doğalgazın satış fiyatını alırsınız, rezerv miktarıyla çarpıp değer bulursunuz. Ama burada şöyle bir şey var. Biz enerji ithal etmeye devam edeceğiz. 2023 yılında bu gazın geliştirilmesine kadar. Gaz geliştirildikten sonra da devam edeceğiz. Yenilenebilir tarafında biz elektrik üretiminde ağırlığı yerli kaynaklara yönlendirdikçe elektrik üretimindeki doğalgaz miktarını da aşağı indireceğiz. Bir pandemi yaşandı, bütün dünyada gaz talebi düştü. Biz daha esnek bir piyasa oluşturmalıyız. Bu gazın keşfiyle beraber, biz doğalgaz ve enerji piyasalarını konuşmaya başladık ama bu olmasaydı da Türkiye çok stratejik adımlar atmıştı. Enerji Borsası’nda biz gazın gazla mücadele edeceğiz bir sistem inşa ediyoruz.”
GAZBİR BAŞKANI YAŞAR ARSLAN: TÜRKİYE 20 YIL BOYUNCA KULLANACAK
GAZBİR Başkanı Yaşar Arslan ise doğal gaz rezerv keşfine ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“Gelen talepleri gördüğümüzde biz de şaşırır noktadayız. Ülkemizin her noktasından talep geldiğini görüyoruz. 405 milyar metreküp gaz Türkiye’nin, baktığımızda büyük ihtimalle 20 milyar metreküp işleyebilecek bir tesis kuracağız gibi gözüküyor. Bunu kurduğumuzda 20 yıl boyunca Türkiye’nin kullanacağı bir gaz olacak. Türkiye’nin yılda 5-6 milyar dolarlık açığını kapatacağız. Cumhurbaşkanımız da şunu özellikle belirtti. Bu gaz, bizim önümüzdeki süreçte daha kendi içimizde, vatandaşımıza ve sanayicimize daha ekonomik gaz satışının yapılabileceğini açıklamış oldu. Bizim önümüzdeki dönemde enerjide bağımsızlık, enerji politikamızın ikinci bir ayağını oluşturacak. Yerli, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla birlikte Türkiye’nin yenilenebilir enerji kaynaklarına bir yenisi daha ekleniyor olarak da görebiliriz. Bununla biz önümüzdeki dönemde hem diğer gaz ticareti yaptığımız ülkelerle, hem de kendi içimizde güzel imkanlara kavuşacağız.”
“BİRÇOK ALANDA YENİ BİR SAYFA AÇACAK”
Arslan, Türkiye’nin bölgesinde doğal gaz alanında lider ülkelerden olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“Ülkemizin geçmişten günümüze edindiği sektör tecrübesi ve gerekli noktalarda bilgi transferiyle Karadeniz’de doğal gaz üreten ülkelerden biri olacağına inanıyoruz. Sakarya Doğal Gaz Sahası, Türkiye’nin hidrokarbon arama faaliyetlerinde yeni bir sayfa olacak. Karadeniz ve Akdeniz’deki derin deniz keşifleri konusunda bilgi, deneyim ve tecrübe kazanmasına katkı sağlayacak ve Türkiye’nin doğal gaz piyasasında ticari ve teknik konuda merkez olması yolunda atılan en büyük adımlardan olacak.”
Karadeniz’de 2 ay içerisinde keşfedilen doğal gaz miktarının 320 milyar metreküpten 405 milyar metreküpe yükseldiğini kaydeden Arslan, “Bu miktar Türkiye’nin 8 yıllık doğal gaz ihtiyacının tamamını karşılayabilecektir. Sahadan yılda 15 milyar metreküp üretim yapılmasıyla, Türkiye’de hane halkı doğal gaz tüketiminin tamamının yaklaşık 25 yıl boyunca yerli kaynaklardan karşılanabileceğini öngörüyoruz.” bilgisini paylaştı.
Arslan, Türkiye’nin gelecek 5 yılda 30 milyar metreküplük uzun dönemli doğal gaz alım kontratlarının süresinin sona erdiğine dikkati çekerek, Karadeniz’deki keşfin kontrat yenileme görüşmelerinde ve ithal gazın maliyetini azaltma konusunda avantaj sağlayacağını vurguladı.
“HAZAR HAVZASI DOĞAL GAZ VE PETROL BAKIMINDAN ÇOK ZENGİN”
Enerji Uzmanı Prof. Dr. Şenay Yalçın ise, “Yeni keşiflerin daha beklendiğini vurgulandı. Aslında Sakarya lokasyonunda çalışma yapılacak daha 8 bin kilometrekarelik alanı vardır. Geleceğe doğru yeni müjdelerin alınabileceğini söylemek mümkün. Hazar havzası doğalgaz ve petrol bakımından çok zengin. Burada ciddi hidrokarbon yataklarının olduğu iddia ediliyor. Eğer bu da önümüzdeki yıllarda netleşirse artık Karadeniz’in bizim münhasır ekonomik bölge alanını dikkate alırsak 1/6’sında arama yapabiliriz. Olumlu sonuçlarla karşılaşabiliriz. Yani Karadeniz bir Hazar Havzası olmaya adaydır. Belki trilyon metreküplerden de söz etmek mümkün olacak. Bu bakımdan değerli bir keşif” ifadelerini kullandı.
“KONUTLARDAKİ GAZ TÜKETİMİNİN TAMAMI YERLİ KAYNAKLA KARŞILANABİLECEK”
Yalçın konuşmasını şu şekilde sürdürdü:
“Türkiye Karadeniz’deki keşiflerle bölgenin enerji potansiyelini ortaya çıkarırken, ithalat bağımlılığını azaltma yönünde önemli adımlar atıyor. Sakarya Gaz Sahası’nda yılda 15 milyar metreküp üretime geçilmesiyle konutlardaki doğal gaz ihtiyacının tamamı yaklaşık 25 yıl boyunca yerli kaynaklarla karşılanabilecek.
Fatih sondaj gemisi Karadeniz’de Tuna-1 lokasyonundaki Sakarya Gaz Sahası’nda ağustosta açıklanan 320 milyar metreküplük doğal gaz keşfinin ardından yeni rezervlere ulaştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sahadaki alt katmanlarda Fatih sondaj gemisinin 85 milyar metreküp yeni gaz keşfettiğini açıkladı.
Böylece, Türkiye’nin Karadeniz’de keşfettiği toplam gaz miktarı 405 milyar metreküpe yükseldi. Yapılan hesaplamalara göre, söz konusu keşfin potansiyel ekonomik değeri mevcut fiyatlarla yaklaşık 85-90 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Söz konusu keşif, Türkiye’nin bugüne kadar kara ve deniz sahalarında gerçekleştirdiği 16,6 milyar metreküplük toplam üretiminin 25 katı seviyesinde bulunuyor.
Yıllık doğal gaz tüketiminin 45 milyar metreküp olduğu dikkate alındığında, bölgede keşfedilen gaz Türkiye’nin yaklaşık 8 yıllık gaz tüketiminin tamamını karşılayabilecek seviyede bulunuyor fakat teknik olarak sahadaki üretim kademeli artışla gerçekleştirilebiliyor. Bu kapsamda, Karadeniz’de 2023’te başlaması hedeflenen doğal gaz üretiminin yılda 5 ila 10 milyar metreküp seviyesinde yapılabileceği, en yüksek üretim (plato) seviyesine ise 2026’da ulaşılarak 15 milyar metreküp gaz üretilebileceği belirtiliyor.
Böylece, Karadeniz’deki sahadan Türkiye’nin yıllık doğal gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 30’unun karşılanabileceği hesaplanıyor. Türkiye’nin geçen yıl sonu itibarıyla 12-13 milyar dolar olan doğal gaz ithalatının Karadeniz’den yapacağı üretimle yılda 3-4 milyar dolar azalması bekleniyor.
SAHADAN KIYIYA 200 KİLOMETRE BORU HATTI
Sahadaki doğal gazın Türkiye’nin ulusal şebeke sistemine bağlanması için ise sahadan kıyıya uzanan yaklaşık 200 kilometrelik boru hattının inşa edilmesi planlanıyor. Aynı zamanda, Karadeniz’deki sahada üretime başlanmasıyla Türkiye’nin uluslararası doğal gaz piyasalarında ‘üretici ülkeler’ sınıfına gireceği ifade ediliyor”
“AGRESİF BİR SONDAJ TAKVİMİNE ŞAHİT OLACAĞIZ”
Norveç’teki bağımsız enerji araştırma kuruluşu Rystad Energy Petrol ve Gaz Analisti Palzor Shenga da Türkiye’nin doğal gaz ihtiyacının neredeyse yüzde 99’unu ithal ettiğini söyledi.
Son yıllarda yenilenebilir enerji kapasitesindeki artışla Türkiye’nin gaz tüketiminin kısmen azaldığını dile getiren Shenga, şöyle devam etti:
“Buna rağmen, biz Türkiye’nin doğal gaz talebinin 2030’da 55 milyar metreküpün üzerinde olacağını öngörüyoruz. Bu yüzden, eğer Türkiye Sakarya Gaz Sahası’nda açıklanan bu gaz miktarını üretime geçirebilirse, enerji portföyündeki dinamikleri tamamen değiştirecek ve doğal gazda kendine yeterli olma yolunda emin adımlarla ilerleyecek. Ayrıca, bu keşif daha iyi bir zamanlamada olamazdı çünkü gelecek yıl Türkiye’nin uluslararası uzun dönemli gaz kontratlarının yüzde 25’inin süresi sona eriyor. Bu yüzden, Sakarya Gaz Sahası’ndaki gelişmeler Türkiye’nin gaz kontrat görüşmelerinde diğer tedarikçilere kıyasla daha iyi fiyatlar alabilmesi için fırsat sunacak.”
Shenga, gaz keşfinin şu anda ilk aşamalarında olduğunu ve bazı testler yapılması gerektiğini ifade ederek, “Önümüzdeki birkaç yılda Türkiye’nin agresif bir sondaj takvimine şahit olabiliriz. Bu büyüklükteki bir saha hem teknik olarak hem de sermaye olarak yoğun bir çalışma gerektiriyor.” ifadesini kullandı.
Karadeniz’in hidrokarbon kaynakları açısından her zaman potansiyelli bir bölge olduğunu belirten Shenga, bu potansiyelin derin deniz sondajlarında yaşanan bazı başarısızlıklardan dolayı ortaya çıkarılamadığını kaydetti.
Shenga, bölgedeki rezervlerin karakteristik açıdan farklılık gösterebileceğine işaret ederek, “Tüm bu gelişmeler 2012’de Karadeniz’de çalışma yürüten büyük şirketlerin bölgeden çıkmasına yol açtı. Türkiye’nin bu büyüklükteki bir rezervinin bir kez daha bölgeye şirketleri çekebileceğini düşünüyorum.” değerlendirmesinde bulundu.